“اتاق های شهرستان” برای اولین بار در ماده ۴ قانون اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران مصوب ۱۳۶۹، اصلاحی ۱۳۷۳ ذکر گردید که طبق ماده فوق حوزه فعالیت اتاق شهرستان محدود به حدود تعیین شده در قانون تقسیمات کشوری می باشد.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تا پایان دوره ششم، دارای ۳۳ اتاق شهرستان بوده و از ابتدای دوره هفتم و با توجه به مرکزیت درآمدن استان البرز، تعداد موجود به ۳۴ اتاق افزایش یافت.
اتاق های شهرستان دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و در امور اداری و مالی مستقل در حدود مقررات مربوطه می باشند. کلیه اتاق های شهرستان وظایف یکسانی دارند و تأسیس اتاق شهرستان منوط به داشتن حداقل عضو تعیین شده در قانون اتاق می باشد. در صورتیکه اتاق ها حد نصاب اعضای اتاق خود را از دست دهند و یا اعضاء جهت کاندیدا شدن و قبول مسئولیت در اتاق شرکت ننمایند، شورای عالی نظارت (که بالاترین رکن نظارتی در اتاق ایران است) می تواند نسبت به تعطیلی موقت یا دائم و یا انحلال آن اتاق اقدام نماید.
ارکان اصلی اتاق های شهرستان ها، بر اساس ماده ۷ قانون اتاق به ترتیب هیئت نمایندگان و هیئت رئیسه اتاق مربوطه است. تعداد اعضای هیئت رئیسه هر یک از اتاق های شهرستان ۵ نفر متشکل از یک نفر رئیس، دو نفر نایب رئیس، یک نفر خزانه دار و یک نفر منشی است و تعداد اعضای هیئت نمایندگان اتاق ها نیز ۱۵ نفر و اتاق تهران ۶۰ نفر (۲۰ نفر به انتخاب دولت و ۴۰ نفر از میان اعضای اتاق تهران) می باشد که برای مدت ۴ سال انتخاب می شوند.
یکی از مهمترین دلایل ایجاد اتاق های شهرستانی را می توان ساماندهی و تسریع امور فعالین اقتصادی استان و همچنین به جهت تمرکز زدایی از مرکز کشور در نظر گرفت. اتاق ها همچنین یکی از مهمترین ارکان مشورتی و بهترین جایگاه برای پیگیری مطالبات فعالان اقتصادی در بخش خصوصی هستند که ارائه نظر مشورتی به قوای سه گانه، از مهمترین وظایف ایشان است.
تشکل ها
معاونت تشکل های اتاق ایران بر اساس ضوابط مربوطه و مأموریت های ذاتی و ماهیتی که به موجب ماده ۵ قانون اتاق و ماده ۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار بر عهده اتاق آن گذاشته شده است، مسئول ساماندهی به تشکل‌های اقتصادی است و به تبع این امر از سال‌های گذشته با اجرای پروژه مدل سازی تشکل‌ها، سازماندهی و شبکه سازی آن‌ها تحقق این مهم را از جنبه‌های مختلف از جمله حمایت های مالی و رفع خلاء های آموزشی با انجام نیازسنجی های مکرر و برگزاری سمینارهای مربوطه در دستور کار قرار داده است.
در راستای طرح ساماندهی تشکل‌های اقتصادی، تأسیس انجمن های ملی و فدراسیون‌ها و تجمیع تشکل‌ها در این تشکل‌های بالادستی در دستور کار قرار گرفته و بر همین اساس با هماهنگی‌ها و اقدامات صورت گرفته در سال گذشته، فدراسیون‌های متعددی از جمله فدراسیون اقتصاد سلامت، فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران، فدراسیون واردات ایران، فدراسیون صنعت آب ایران و فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران در اتاق ایران تأسیس و سازماندهی شدند.
کمیسیون ها
کمیسیون های تخصصی اتاق ایران در راستای اجرای بند (د) ماده ۱۶ اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مصوب پانزدهم اسفند ۱۳۶۹به عنوان اتاق فکر بخش خصوصی شکل گرفته اند. این کمیسیون ها متشکل از اعضای هیئت نمایندگان اتاق ایران هستند که علاوه بر حوزه تخصصی خود مسائل عمومی اقتصاد کشور و موضوعات بین‌المللی را مورد بررسی، نقد و تحلیل قرار داده و در شکل دهی نظرات اتاق بازرگانی ایران به عنوان مشاور سه قوه نقش مؤثری دارند. این نقطه نظرات به صورت گزارش، نقد، پیشنهاد و تحلیل در اختیار سایر نهادهای متخصص نیز قرارمی گیرد.
کمیسیون‌ها به عنوان هسته‌های تخصصی اتاق مورد مشورت هیئت نمایندگان و هیئت رئیسه قرار می‌گیرند و محیط کسب و کار را در حوزه تخصصی خود پایش و گزارش‌ها و پیشنهادهای خود را به دو مرجع فوق ارائه می‌کنند. کمیسیون های تخصصی از طریق انتخاب و بکارگیری مشاور و کارشناسان خبره و همچنین برگزاری نشست های کارشناسی و هم اندیشی زمینه حضور اساتید و صاحب نظران مختلف را در کنار فعالین بخش خصوصی فراهم می آورد تا علاوه بر شناسایی مشکلات محیط کسب و کار بهترین راهکار را جهت رفع موانع موجود ارائه