ترانزیت کالا چیست؟ آشنایی با ترانزیت و انواع دسته بندی آن

 

ترانزیت چیست؟

اهمیت ترانزیت در اقتصاد کشورها

از زمان های بسیار دور انسان ها برای تامین مایحتاج خود سفر می کردند و در طول این سفرها کالاهای مورد نیازشان را از سایر مناطق تامین می کردند. امروزه نیز شاهد این تبادل کالاها در حجم بسیار بسیار گسترده تری در کشورها و حتی قاره ها هستیم.

بسیاری از کشورها با توجه به موقعیت جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و منابع طبیعی و … که در آن ها قرار دارد توانایی تولید یک سری از محصولات و کالاها را با تعداد بالا دارند. این تولید در صورتی که بیش از ظرفیت مصرف در آن کشور باشد می تواند با صادرات به سایر کشورها، به یکی از فرصت های درآمد زایی آن کشور تبدیل شود.

آن روی دیگر سکه نیز بحث واردات است. زمانی که یک کشور در تولید یک یا چند محصول ناتوان یا کم توان است و یا اینکه تولید آن محصول برای آن کشور صرفه اقتصادی ندارد، ناگزیر به ورادات کالاهای مورد نیاز از سایر کشورهای تولید کننده آن دارد.

برخی از کشورها در موقعیت های استراتژیک قرار گرفته اند، به همین دلیل از از آن ها به عنوان راه میانبری برای رسیدن کالا به مقصدهای مورد نظر استفاده می شود. ترانزیت! به طور کلی واژه ترانزیت به رد و بدل کردن کالاها بین کشورهای مختلف اطلاق می شود. به عبارت دیگر  به ارسال کالا و یا اقلام دیگر که از طرف فروشنده ارسال شده اند، اما هنوز به خریدار نرسیده اند و در مسیر هستند، ترانزیت گفته می شود.

معنای ترانزیت

معنای ترانزیت عبارت است از انتقال کالایی گمرک نشده  از یک گمرک به گمرکی دیگر، البته تحت نظارت گمرک. ترانزیت، انتخابی مقرون به صرفه برای کشورهایی است که در تولید بعضی کالاها ناتوان یا کم توان هستند. به معنای ساده تر  ترانزیت به ارسال کالا و یا اقلام دیگر اشاره دارد که از طرف فروشنده ارسال شده اند، اما هنوز به خریدار نرسیده و در مسیر هستند.

از آن جا که ترانزیت یک فعالیت بین المللی است، هر کشوری برای ترانزیت با سایر کشورها باید قوانین خود را با قوانین بین المللی تطبیق دهد. حوزه ترانزیت کالا در بین کشورهای مختلف بسیار رقابتی است و هر کشوری در تلاش است تا برای پیروزی و موفقیت در بازار های بین المللی، قیمت ترانزیتی کالا را به صورت رقابتی تعبیه کند. اگر کشوری بتواند از مزیت های رقابتی و توانایی هایش در زمینه ترانزیت به خوبی بهره برداری نماید، می تواند سود خوبی را به چرخه اقتصادی خود وارد کند.

کشورها به دنبال ترانزیت با مناطق و کشورهایی می روند که در آن هزینه های ترانزیت و حمل و نقل کالا برایشان ارزانتر تمام شود. به عبارت دیگر یکی از موارد مهمی که کشورهای فعال در حوزه حمل و نقل بین المللی در نظر می گیرند، هزینه های حمل و نقل ارزانتر است، چرا که کشوری که حمل و نقل در آن گران تمام شود، مزیت رقابتی خود را در صحنه ترانزیت از دست می دهند.

البته در بحث ترانزیت، فقط ترانزیت خارجی و حمل و نقل بین المللی مطرح نیست، چرا که بخش عظیمی از حوزه حمل و نقل به ترانزیت داخلی مربوط می شود.

 

به طور کلی ترانزیت را می توان به این صورت دسته بندی کرد:

• ترانزیت خارجی

اگر در زمان جابه جایی و حمل و نقل کالا، تعداد کشورهای درگیر در این حمل و نقل سه کشور یا بیشتر باشد، به آن ترانزیت خارجی گفته می شود. یعنی کالا از مبدا تا مقصد سه کشور یا بیشتر را رد می کند. در این کشورهای ترانزیتی، کالای وارد شده باید در زمان مشخص و از طریق مرزهای گمرکی مشخص برای ورود، وارد شده و در طی زمان مشخصی نیز از این کشورها خارج شود.

 

• ترانزیت به خارج

در ترانزیت به خارج یک مبدا و یک مقصد وجود دارد، یعنی طی آن کالای صادراتی از گمرک مبدا با یک ارسال به گمرک مقصد که یک کشور خارجی است، ارسال می شود.

گذرنامه در ترانزیت

برای هر گونه ورود و خروج به هر کشوری نیاز به گذرنامه است. در رابطه با رانندگانی که فعالیتشان ترانزیت کالا است، اداره گذرنامه باید با استعلام گرفتن از سازمان حمل و نقل کشور مبنی بر درست بودن ادعای فرد جهت دادن گذرنامه و دفترچه خروخ اقدام کند. همچنین در این رابطه نیروی انتظامی وظیفه دارد تا برای رانندگان گواهی نامه بین المللی، پلاک ترانزیتی و دفترچه مالکیت صادر کند .

 

• ترانزیت داخلی

اگر جابجایی کالایی بین دو گمرک در یک کشور باشد و این جابجایی به خاطر انجام تشریفات گمرکی صورت گرفته باشد، به آن ترانزیت داخلی گفته می شود.

۱-در ترانزیت داخلی در گمرک مبدا، ابتدا کالایی که قرار است ترانزیت شود بررسی می شود. این بررسی به این منظور صورت می گیرد که کالای ارسالی با کالایی که از قبل اظهار شده است یکسان باشد و چیزی غیر از کالای اظهار شده به آن اضافه نشده باشد. در صورت دیدن مغایرت، کالای مورد نظر قاچاق محسوب می شود.

۲-کالای ترانزیت شده باید در زمانی که مشخص شده است به مقصد برسد. در صورتی که که در طی این مدت زمان به گمرک مقصد وارد نشود، کالای قاچاق محسوب می شود. اما اگر کالا در طول مسیر دچار حادثه و تصادف شده باشد، می توانند با در دست داشتن جریمه نیروی انتظامی حداکثر تا مدت ۵ روز از تاریخ قید شده در پروانه، کالای خود را ترخیص کنند.

 

• ترانزیت به داخل

زمانی که کالایی در یکی از گمرک های کشور وجود دارد، اما کارهای مربوط به ترخیص آن در گمرکی دیگر در همان کشور باید انجام شود، کالا را به گمرک دوم می فرستند. این جابجایی کالا بین دو گمرک در یک کشور را ترانزیت به داخل می گویند.

ترانزیت فرودگاهی چیست؟

به توقف موقت و زمان انتظار برای پرواز بعدی در محوطه فرودگاهی یک کشور را به اصطلاح ترانزیت فرودگاهی یا فاصله بین دو پرواز می‌ گویند.

ترانزیت فرودگاهی در واقع به معنای ویزای حمل و نقل هوایی برای زمان هایی است که بین دو پرواز فاصله وجود دارد و منطقه حمل و نقل از فرودگاه جابجا نمی شود. با گسترش صنعت هوانوردی و تعدد سفرهای هوایی و یا جابجای کالاها با هواپیماهای تجاری یا همان خطوط هواپیمایی بین المللی به کشورهای دیگر، موضوع فاصله بین دو پرواز جهت تعویض هواپیما به امری طبیعی و غیر قابل اجتناب و روزمره تبدیل شده است.

ویزای ترانزیت یا فرودگاهی، خود به دو نوع کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم می شود. ترانزیت فرودگاهی کوتاه مدت، می تواند از یک ساعت تا چند ساعت باشد و ویزای ترانزیت بلند مدت معمولاً حداکثر تا سه روز است.

FOB در ترانزیت به چه معناست؟

Free on Board یا FOB به این معناست که اگر قراردادی بر اساس فوب باشد، تمام هزینه های ترانزیت کالا بر عهده شرکت فروشنده است و آن شرکت  موظف است کالای ترانزیتی را در محل مقرر به شرکت خریدار تحویل دهد. یعنی بنابر قوانین بین‌المللی در شرایط فوب فروشنده وظیفه دارد تمامی هزینه‌های کالا را تا محل حمل اصلی (با کشتی یا هواپیما یا راه آهن) متقبل شود اما تمامی هزینه‌های بعد از این مرحله اعم از کرایه حمل، بیمه، تعرفه‌های وارداتی و … را خریدار متقبل می‌شود.

مفهوم سپرده در ترانزیت

پول، ارز،سکه و یا چکی است که یک شرکت دریافت کرده است و قانونا در ترازنامه خود ( سندی که تمام حساب های مالی شرکت در آن ثبت می شود) به عنوان پول ثبت شده است.